Rapport

Blends in beeld
Een analyse van de bunkerolieketen

Bunkerolie staat voor een belangrijke activiteit in de Nederlandse economie: jaarlijks ‘bunkeren’ meer dan 20.000 zeeschepen in de Rotterdamse haven stookolie. Vanwege een aantal incidenten zijn er vragen over mogelijke bijmenging van gevaarlijk afval in stookolie. Dit onderzoek rapport beoogt inzicht te geven in bunkerolie, blendmaterialen, partijen in de keten en risico’s op bijmenging van gevaarlijk afval. Het is opgesteld in opdracht van de VROM-Inspectie, ten behoeve van haar rol als toezichthouder op ketens van afvalstromen.

Sinds 2003 zijn mondiaal bijna 100 incidenten met schepen gerapporteerd die samenhangen met aanwezigheid van (gevaarlijke) afvalstromen in stookolie. Stookolie bestaat hoofdzakelijk uit residuen van aardolieraffinage. Deze worden gemengd (geblend) met andere stromen (soms meer dan 10) om ze op specificatie te brengen. Blendmaterialen zijn doorgaans reststromen van olieraffinaderijen of andere industriële processen, zoals ethyleenkrakers of de producenten van kunstharsen.
In de markt zijn onafhankelijke oliehandelaren, grote oliemaatschappijen en tank op- en overslagbedrijven en leveranciers actief. De markt is weinig transparant en sterk dynamisch, en er wordt scherp op prijs geconcurreerd. Er is een sterke prikkel is om goedkope blendmaterialen te gebruiken. De IMO-norm Marpol Annex VI en de productnorm ISO 8217 leggen kwaliteitseisen vast van het eindproduct, maar geven geen kwaliteitsborg in de productketen. Dit levert een risico op bijmenging van gevaarlijk afval. Los van de eerdergenoemde incidenten is er echter geen duidelijkheid op welke schaal dit plaats vindt.

Op grond van het onderzoek adviseert CE Delft aan de IMO (International Maritime Organisation) en ISO (International Organisation for Standardization), om in Marpol Annex VI en ISO 8217 expliciet vast te stellen welke blendmaterialen toegepast mogen worden en welke niet. Daarnaast adviseren wij om partijen in de keten bij te laten houden wat de herkomst en samenstelling is van toegepaste blendcomponenten en geleverde bunkerolie. Dit geeft meer borging op de kwaliteit van geleverde scheepsbrandstoffen en vermindert risico’s op bijmenging van gevaarlijk afval. De Inspectie voor Leefomgeving en Transport gebruikt de resultaten van het onderzoek bij het uitvoeren van ketentoezicht in de keten van bunkerolie.